شب کاری و قوانین مرتبط با آن چگونه است؟

شب کاری و قوانین آن

امروزه با توجه به گسترش مشاغل و کسب و کارها در صنعت گاهی لازم است برخی افراد در شیفت های شب به انجام فعالیت شغلی بپردازند. با توجه به اینکه کار در ساعات شبانه سخت تر و متفاوت تر از کار در ساعات روزانه است، مطابق با قوانین موجود نحوه محاسبه حقوق و دستمزد در مدت ساعات کاری شب با ساعات کاری روز فرق می کند. در قانون کار و تامین اجتماعی بخشی از مواد قانونی به این مسئله اختصاص داده شده است که در این مقاله به طور کامل این موضوع توضیح داده می شود. 

چه ساعاتی در شبانه روز شب کاری در نظر گرفته می شود؟

قبل از آنکه در مورد شب کاری صحبت کنیم ابتدا  باید ساعات کاری قانونی کارگران و مدت آنها را بشناسیم.
ساعت کاری قانونی کارگران:
با توجه به قانون کار ساعت کاری قانونی کارمندان و کارگران در یک مجموعه، مشروط بر آنکه مشغول به کار عادی باشند، 44 ساعت در هفته می باشد؛ به بیان دیگر، ساعات کاری معادل 7 ساعت و 20 دقیقه در روز برای 6 روز کاری است و هم چنین ساعات کاری آن ها در طول روز نباید از 8 ساعت تجاوز نماید.
نکته مهم:
با توجه به ماده  52 قانون کار، کارگرانی که دارای مشاغل سخت و زیان‌آور و یا زیرزمینی باشند،  ساعت کاری آن ها  در روز حداکثر شش ساعت و در طول یک هفته نباید ساعت کاری بیشتر از  36 ساعت باشد.

انواع ساعات کاری و همچنین شب کاری چگونه است؟

بنابر ماده 53 قانون کارساعات کاری به سه دسته تقسیم می شود:
•    کار  در روز: از ساعت 6 بامداد الی 14  ظهر 
•    کار در عصر: از ساعت 14 ظهر الی 22 شب 
•    کار در شب (شب کاری): از ساعت 22 شب الی 6 بامداد
یک نوع ساعت کاری هم هست که ممکن است مختص به ساعات ذکر شده نباشد که به آن ساعت کار مختلط گفته می شود. به عنوان مثال ممکن است یک شخص یک هفته در روز کار کند و یک هفته در شب و غیره. 

شب کاری در قانون کار چیست؟

در قانون کار، شب کاری یا شیفت شب به آن بخش از شغل گفته  می‌شود که شخص در ساعات شبانه مشغول به فعالیت شغلی خود باشد. به این ترتیب به آن دسته از اشخاصی که به صورت غیرنوبتی مشغول به فعالیت در شب نباشند، شب کار اطلاق می‌شود. همان طور که گفته شد مطابق ماده 53 قانون کار، ساعات کار در شب از ساعت 22 شب الی 6 بامداد روز بعد است.
شب کاری بیشتر در مشاغل خدمات بهداشتی و درمانی،  کارخانجاتی که نیازهای اساسی مردم را تامین می‌کنند و یا کارخانجاتی که هزینه توقف خط تولید آنها بسیار زیاد است مورد استفاده قرار می‌گیرد.

محاسبه شب کاری کارگران چگونه است؟ 

به دلیل اینکه کار در شب برای فرد شاغل سختی دارد، قانون‌گذار به منظور حمایت از کارگرانی که در شیفت شب مشغول به فعالیت هستند ، دستمزد بالاتری برای شب کار کردن این افراد در نظر گرفته است. با توجه به  ماده 58 قانون کار، کارگرانی که نوبت کارنیستند برای هر ساعت کار در شب، معادل 35% اضافه بر مزد هر ساعت کار عادی دریافت می‌کنند. به این ترتیب نحوه محاسبه شب کاری عبارت است از:

جدول محاسبه دستمزد شب کاری

بنابراین  نحوه محاسبه شب کاری 1402 برای فردی با  حداقل حقوق روزانه 1,769,428 ریال به شرح زیر است:

تفاوت کار نوبتی در شب و شب کاری چیست؟

گاهی اوقات عده‌ای کار نوبت کاری  در شب (شبکاری نوبتی) را همان شب کاری (غیرنوبتی) تصور می‌کنند.باید دانست که این دو با یک دیگر تفاوت دارند. در ادامه هر یک را تعریف کرده و تفاوت آن ها را بیان می کنیم.
کار نوبتی در شب: بر اساس  ماده 55 قانون کار، کاری که در طول ماه گردش داشته باشد و نوبت‌های آن در صبح یا عصر یا شب قرار گیر. بنابراین کار نوبتی در شب، به گونه ای است که به صورت مداوم در شب انجام نمی شود، بلکه در طول ماه گردش دارد. 
شب کاری: با توجه به  ماده 53 قانون کار، شب کاری به انجام فعالیت  در ساعات کار شبانه (از ساعت 22 شب الی 6 بامداد) بدون گردش ساعات کاری در سایر ایام ماه  گفته می‌شود و باید توجه داشت که دستمزد شب کاری بر اساس تعداد ساعات کار در شب محاسبه می‌شود.
به طور خلاصه در جدول زیر تفاوت آن ها بیان شده است:

امیدواریم که این توضیحات در مورد شب کاری برای شما مفید واقع شده باشد.